FIP TEDAVİSİ (GS-44) DETAYLI ANLATIM VE SIK SORULAN SORULAR

Yazı; makale, GS-44 araştırmalarına ve tedaviyi bulan profesörün/ekibinin mail geri dönüşlerine dayanmaktadır. Orijinal Makale, Soru-Cevap yayını ve Türkçe'ye çevrilmiş versiyonları yazının sonuna eklenmiştir. 

Diğer sorularınız veya bilgilendirme için: @fipsurvivoryuki instagram hesabına özel mesaj (DM) atabilir veya fipsurvivoryuki@gmail.com mail adresine mail gönderebilirsiniz.

1) Tedavi ne kadar sürüyor? 

 GS tedavisi 84 gün (12 hafta) kesintisiz sürmelidir. 84 gün tedavi olmasının sebebi, viral hastalıklarda vücuttan virüsün atılması için gerekli olan minimum sürenin 84 gün olmasıdır.

2) Her gün iğne yapmak zorunda mıyım? Ara verebilir miyim?

 GS tedavisinde ara verilmez, ara vermek ilaca direnç gelişmesine sebep olur. Her gün aynı saatte kediniz iğnesini olmalıdır. İğne, 6 sırt bölgesinden deri altı şeklinde uygulanmalıdır.

3) Dozu nasıl hesaplarım? 

 Kedinizin kilosuna, fip formuna ve kullandığınız ilacın konsantrasyonuna göre hesaplamanız gerekir. Formül şöyledir: kedi kilo*fip formu/ konsantrasyon. Kuru ve ıslak form: 6 Nörolojik form:10  Öküler form:8 (FIP formları birlikte görülebilir. Böyle durumlarda, büyük çarpan uygulanmalıdır. Örneğin; Islak-öküler form birlikte görülüyorsa 8 ile çarpılır. Kuru-nörolojik form birlikte görülüyorsa 10 ile çarpılır.)

4) GS-44 markaları arasında ''Güvenilir Marka'' olarak adlandırılan markalar hangileridir? Neden böyle tanımlanmıştır?

Güvenilir markalar, vaadettiği GS-44 yoğunluğunu gerçekten içerdiği ve tüm dünyada uzun yıllar boyunca tedavide kullanılıp birçok kedinin gözlem sürecini sorunsuz atlatmalarını sağladıkları için ''güvenilir'' sıfatını almıştır. Laboratuvar testleri, içerik testleri ve bunların yayınlandığı makaleler, tedaviyi bulan kişi Dr. Niels Pedersen'in ve asistanlarının bizzat tavsiyesi, kullanımı sonucunda iyileşen ve gözlemi atlatan kedi sayısı göz önüne alınarak bu şekilde tanımlanmıştır. 

Bahsedilen Güvenilir Markalar: Beat, Capella, Lucky, Hero, Rainmann, Mutian, Spark Aura, 

Diğer markalar, iddia ettiğinden çok daha düşük yoğunluklarda GS-44 molekülü içerebilmektedir. Özellikle yalnızca Türkiye'de kullanılan ilaçlarda; elde ne gözlemi sorunsuz atlatmış kedi ne de içerik hakkında veri yoktur. Bu markaların aksine, dünya markaları defalarca ve sürekli olarak laboratuvarlarda test edilmiştir. 

İlaç etken maddesinin (gs-44) iddia edilenden düşük olması sorunu, bilmeden tedavi esnasında düşük doz uygulamanıza; dolayısıyla gerilemeye, yüksek dozla uzatmalara veya size en başından güçlü bir ilaç kullanmaktan çok daha pahalıya patlayan nükslere sebep olur. Tedavi boyunca güvenilir markalar dışındaki ilaçların kullanımıyla, büyük risk altına girmiş olursunuz. Güvenilir markalar haricinde piyasadaki ilaçlar deride büyük cerrahi işlem gerektirecek yaralar, yanıklar, karaciğer ve böbrekte kalıcı hasarlara neden olabilmektedir. Üstelik, uygun fiyatlı olduğu için tercih edilen bu markalar, hastalık nüks ettiğinde mecburen güvenilir ve güçlü bir ilaca geçmenize sebep olur. Uzatma tedavilerinde ve nüks tedavilerinde normalden yüksek dozlama yapılır. Bu durum, tedavinin başından itibaren iyi marka ilaç kullanmanızdan daha pahalıya patlamaktadır.

5) Farklı marka ilaçları karıştırabilir miyim?

 Maalesef hayır! Markadan markaya konsantrasyon farkı olduğu için her markayı tek başına kullanmalısınız. Aynı konsantrasyon oranına sahip farklı markalar olsa bile çözeltiyi hazırlarken kullanılan maddeler farklı olabileceği için karıştırmamalısınız. İlk şişedeki ilacı bir enjeksiyona çekip ilaç bittikten sonra diğer şişeyi açıp farklı bir enjektöre kalan miktarı çekerek ayrı enjektörlerde uygulayabilirsiniz.

6) Dozu neye göre arttırmam gerekiyor? 

 İlaç dozunu, kedinizin güncel kilosuna göre artırmanız gerekir. Eğer yavru kediyse gün aşırı, yetişkin bir kediyse en az haftada bir kez tartıp yeni kilosunu baz alarak, yeniden doz hesaplaması yapmalısınız.

 İlaç değişikliği yaptığınızda, yeni markanın yoğunluğunu dikkate almalısınız. İlaç mg'ı aynıysa böldüğünüz değer değişmez. Ancak, ilaç mg'ı 15'ken 20'ye, 16.5'a çıktıysa doz değişir. İlaç mg'ına göre böldüğünüz değeri değiştirmeyi unutmayın.

7) Kedim kilo verdi dozu düşürecek miyim?

 Kesinlikle hayır! Doz düşürmek, ilaç direncine sebep olur. GS tedavisi esnasında kedinizin kilo alması beklenir; eğer ki kediniz kilo veriyorsa bu bir sorunun belirtisi olabilir. Daha dikkatli gözlem yapmalısınız ve en son yaptığınız dozdan iğneye devam etmelisiniz.

 Yetişkin kedilerde tartı 150 grama kadar tuvalet sebebiyle oynama yapabilir. Kediniz bu miktardan fazla kilo verdiyse, ilaç direnci gelişmiş olabilir veya baskılanmış form ortaya çıkıyor olabilir. Örneğin, kuru fip sandığınız ve buna göre dozlama yaptığınız kedinizde nörolojik fip semptomları ortaya çıkabilir. Yeni semptomları gözlemleyip, çarpanı yüksek olan formdan hesaplamaya devam etmelisiniz.

8) Tedavinin ... günündeyiz ama semptomlar yeniden ortaya çıkıyor/iştahı yine kapandı/ kilo veriyor/ arka bacakları iyileşmişti ama tekrar sendelemeye başladı/ yeni semptomlar çıktı ne yapmam gerekiyor? 

 Gerileme, hiç iyileşme göstermeyen vakalar için geçerli değildir. Gerileme yaşamanız için, öncelikle iyileşme gözlemlemeniz gerekir.GS-44 kullanılmaya başladıktan sonra ilk günlerde iştah ve hareketlenme başlar. İki hafta içerisinde hiç iyileşme gözlenmediyse, yalnız teşhisten muzdarip olabilirsiniz. Islak FIP formunu biyokimya ve rivalta ile neredeyse kesinleştirebilirken, kuru, nörolojik ve öküler vakalarda teşhis daha zordur. FIP semptomları, birçok hastalıkla karıştırılabilir. Toksoplazma, hidrosefali, tümör veya epilepsi hastalıklarının nörolojik FIP'le çok benzer semptomları vardır. FIP şüphesi olan kedinize, anestezi kullanıldığından MR çektirilmemelidir. 

 İyileşirken çeşitli sebeplerle semptomların geri dönmesi söz konusuysa gerileme yaşıyorsunuz. Genel olarak nörolojik formda gözlemlenir. İlk olarak, böyle sorunlarla karşılaşma riskini en aza indirmek için güvenilir markalardan birini kullandığınıza emin olmalısınız. 4. sorunun cevabına dönerek sebebini detaylı okuyabilirsiniz. 

 Ani gerilemenin en sık rastlanan sebebi ilaç direncidir. Gerileme yaşadığınızda yapmanız gereken ilk adım, marka değişikliğidir. Aynı markayla yüksek dozlama yoluna giderseniz, ilaç direnci sebebiyle yanıt alamayabilirsiniz. Çok yüksek oranda, sorununuz ilk adımda çözülür ancak, iki hafta içerisinde yeni semptom gelişimi, gerilemenin devam etmesi gibi durumlarda uygun koşullarda doz yükseltme uygulanmalıdır. Doz yükselttikten sonra da gelişme göremiyorsanız bunun sebebi kanda farklı viral hastalıkların varlığı olabilir. Tespiti için Vetlab testlerini tercih etmeniz sağlıklı sonuçlar almanızı sağlar. Hızlı test kitleri, yetersizdir ve doğru sonuç verme oranı düşüktür. 

 Gerileme sebebi, FIP formunun değişmesinden kaynaklanıyor olabilir. Tüm FIP formları birbirine dönüşebilmektedir. Semptomları çok iyi bilerek hareket etmelisiniz. İyi bir gözlemci olmanız gerekiyor. Genellikle, Kuru FIP vakalarında yeni öküler/nörolojik semptomlar görülür. Ancak, düşük bir ihtimal olmasına rağmen Islak FIP'te de görülebilmektedir. Daha önce olmayan nörolojik/öküler semptomlar ortaya çıkıyorsa, FIP formu dönüşmüş demektir. Değişen forma göre günlük dozunuzu yeniden hesaplayarak tedaviye devam etmelisiniz. Kuru/Islak FIP'te günlük doz hesaplanırken 5 veya 6 ile çarpılır, Ökülerde 8 ile, Nörolojik FIP'te 10 ile çarpılması gerekmektedir.

 Her vaka, farklı kararları gerektirir. Güvenilir bir marka kullanmıyorsanız, sorunun çözümü için marka değişikliği yapın. Yüksek oranda gerilemeyi 5. soruda açıkladığım sebeplerle çözecektir. Güvenilir bir marka kullanıyorsanız, bu liste içerisinden başka bir markaya geçin. Çözüm olmadıysa dozu yükseltin.Tüm tedaviyi güvenilir bir markayla ve doğru kararlarla yönetseniz bile, bazı nörolojik vakalarda iyileşmeyen semptomlar gözlemlenebilir. İyileşme gözlemlemediğiniz semptom varsa, uzatma tedavisi uygulamanız tavsiye edilir. Uzatmadan sonra bile düzelme olmadıysa, vücutta artık virüs olmamasına rağmen, hastalık sırasında bıraktığı kalıcı hasar sorunuyla karşı karşıyasınız.

9) Eksik doz yapsam zararı olur mu? 

 Tedavinin en önemli dinamiklerinden biri budur! Eksik doz yaptığınız durumda virüs direnç kazanır ve gerileme yaşarsınız. 

10) İğneyi yaptıktan sonra ilaç deriden dışarı aktı, ne yapmam gerekiyor? 

 Bir gün hiç ilaç yapılmadığını varsaymalısınız. 84 günün sonuna bir kereliğe mahsus olmak üzere eklenebilir. Akan ilaç kadar tahmini olarak yapılmamalıdır. Tahmini olarak eklediğiniz ilaç fazlaysa bunu bilemezsiniz ve ertesi gün verdiğiniz doz düşük olur. İlaç direnci konusu hassastır. İlacın geri akmaması için deriyi çadır şeklinde kaldırmalı ve oluşan üçgenin altına enjekte etmelisiniz. Enjekte ettikten sonra birkaç saniye daha çadırı bozmayın. Birden bırakmayın.

11) Enjeksiyon yerlerinde yaralar oluşuyor ne yapmam gerekir? 

 İğne yaraları, GS-44 yan etkisidir ancak yaranın büyük ve cerrahi işlem gerektiren şekilde görülmesi normal değildir. Bu tip yaralar enfeksiyona da sebep olacağından, bağışıklığı düşürürür ve tedavinin risk altına girmesine sebep olur. Kediniz 84 gün boyunca bu ilacı kullanacak. Alerjik reaksiyon gösteren, yaralara sebep olan ilaç markasını değiştirmelisiniz. Küçük yaralar normaldir ancak enfeksiyon oluşmaması için crystalin ile düzenli şekilde temizlenmesi gerekir. 

Kapanmayan yaralar için Novomed-Recusan kullanabilirsiniz.

12) İğne yerinden kan geldi/ kan topladı normal mi? 

Bazen iğne kılcal damara denk gelebilir, bu da kanamaya ve kan toplamasına neden olabilir; 24 saat içinde geçecektir.

13) GS tedavisinde bağışıklık güçlendirici kullanabilir miyim?

Kesinlikle hayır! Bağışıklık sistemini güçlendiren tüm ilaçlar, virüsü de güçlendirecektir bu sebeple kesinlikle kullanılmamalıdır. Vetomune, zylexis gibi bağışıklık sistemi uyarıcılarından kaçınılmalı. B vitamini grubu ve malt, B vitamini kompleksleri verilebilir. Ancak içeriğinde lysine olmamalıdır.

14) GS ilacının yan etkileri nelerdir? 

Bilinen tek yan etkisi , enjeksiyon temelli deride yara oluşumudur. Bunun dışında bir yan etki henüz ispatlanmamıştır.

15) GS tedavisi sırasında antibiyotik kullanılır mı?

Kanda enfeksiyon varsa, antibiyotik kullanmanız gerekir. Tedavi esnasında kullanılan antibiyotik fluoride içermemeli ve kan-beyin bariyerini geçmemelidir. 

Kullanılması Uygun Olan Antibiyotikler: Zithromax, Cephalexin, Amoxi, Penicillin, Clavamox, Doxycycline, Clindamycin

Kullanılması Uygun OLMAYAN Antibiyotikler: Baytril, Zeniquin, Orbax, Veraflox, Fluoroquinolone

16) Ne sıklıkta Hemogram ve Biyokimya testi yaptırmalıyım? Neden gerekli?

 Teşhis günü testleriyle karşılaştırarak tedavinin sağlıklı ilerleyip ilerlemediğini görebilmek, FIP hastalığı sebebiyle hasar alabilen iç organların durumunun görülebilmesi sebebiyle testler çok önemlidir. Birçok kritik anda doğru karar verilmesini sağlayacaktır. Tedavinin 30. , 60. ve 83. günlerinde yaptırmanız yeterli olacaktır. Her vaka kendi içinde değerlendirilmelidir. Hekiminiz gerekli gördüğü zaman (organ yetmezliği belirtileri gelişmesi, nefes darlığı gelişmesi veya nabız artışı, nöbetler, enfeksiyon takibi gibi) ek olarak, hemogram, biyokimya röntgen veya ultrason isteyebilir.

17) Tedavi esnasında vitamin kullanabilir miyim veya tedaviye faydası olabilecek kullanmam gereken takviyeler var mı?

 GS tedavisi esnasında, kan testinde eksikliği görüldüyse B vitamini ve kompleksleri verilebilir. Tüy yumaklarını önlemek, tüyün neden olduğu sindirim sorunlarını önlemek ve zaten  hassas olan kedinizin kusarak strese girmesini önlemek için malt kullanabilirsiniz. 

Biyokimya sonuçları iyi bile olsa, organ koruyucu kullanılması gerekir. Biyokimya ve hemograma göre ihtiyaç halinde kan ilacı (hemovet) kullanılması gerekebilir. Testte organlarla ilgili değerler yüksek çıkıyorsa, hekiminizin önereceği reçeteli ek ilaçlar kullanmanız gerekebilir. Değerler yüksekse, koruyucu ilaçların günlük dozunu artırarak kullanmalısınız. Karaciğerde sorun varsa, kediniz değerler düzelene kadar yalnızca hepatik mama kullanmalı. Böbrek değerleri yüksek veya yetmezlik belirtileriyle birlikte çok düşükse, bu süreçte kediniz yalnızca renal mama kullanmalı. 

 Tedavide kullanılan güvenli takviyeler şöyledir; karaciğer için; vedavet cleansing tea veya hepatiale forte, böbrek için vedavet healty kidneys. Elinizde başka marka takviyeler varsa, içeriğinde ''lysine'' olmadıkça kullanabilirsiniz. Vetomune, zylexis, interferon, referon gibi immun uyarıcılardan kesinlikle kaçınmalısınız. FIP hastalığında, bağışıklık uyarıcılar, hastalığın ilerleme seyrini artırıcı etki yapar. Kediniz FIP'i doğal bağışıklık ve gs ilacı sayesinde atlatacak.

18) FIP tedavisi devam ederken kısırlaştırma yaptırabilir miyim? 

 Kısırlaştırma ameliyatı; tedavinin 60-65 gün aralıklarında biyokimya ve hemogram bakılarak, uygun kan değerlerine sahipse GAZ ANESTEZİ ile yapılması tavsiye edilir. Eğer kan değerleri iyiyse, alanında uzman bir hekim tarafından, normal anestezi ile de yapılabilir ancak kedinizin operasyon sonrasında hızlı uyandırılması gerekir. Kısırlaştırmadan sonra en az 2 hafta GS tedavisine devam edilmelidir. Eğer anestezi ve ameliyat için kan değerleri uygun bulunmazsa; tedavi bitiminde başlayan 84 günlük gözlem sürecinden sonra kısırlaştırma ameliyatını yaptırmalısınız.

19) GS tedavisi ne kadar sürede etkisini göstermeye başlar? 

 Kediden kediye farklılık göstermekle birlikte, genel olarak hafif semptomlarda ilk haftadan iyileşme gözlenir. İştahsızlık, halsizlik şikayetleri ilk günden itibaren bir hafta içerisinde iyileşmelidir. Spesifik semptomlarda iyileşme gözlenmesi daha uzun sürer. Islak FIP'te abdominal boşlukta biriken sıvının tamamen gitmesi, 25 günü bulabilir. Hekiminiz teşhisten sonraki ilk büyük kontrolde (30. gün yaptırılır) sıvının gitmediğini gözlemlerse ilaç değişikliği yapmalısınız. Nörolojik FIP'te çiş ve denge sorununun çözülmesi 40-50 günü bulabilir. Öküler FIP'te gözün iyileşmesi 50. günü bulabilir. Genel olarak ortalama 2 hafta içinde minik de olsa iyileşme gözlemlenmesi beklenir. İyileşme gözlemlemezseniz, gecikmeden ilaç değişikliği yapmalısınız.

20) GS tedavisi esnasında iç dış parazit uygulaması yaptırabilir miyim?

 GS tedavisi sırasında iç parazit uygulamasının enjeksiyon şekli bağışıklığı düşürdüğü için tehlikelidir. Oral veya damla şeklinde tercih etmelisiniz.

İLGİLİ MAKALELERE ERİŞİM LİNKİ  

GS-441524 for treatment of cats with feline infectious peritonitis (FIP)

FIP'li kediler için GS-44 Tedavisi Türkçe Makale Linki

Treating FIP Questions and Answers

FIP Tedavisi Kısırlaştırma, Aşılama ve Kortizon Kullanımı Hakkında

Concentrations and Purities Across Several GS-441524 Brands

Nörolojik Form FIP Tedavisi Hakkında Türkçe Özet